Maria Eleonora Hohenzollern (urodzona w Królewcu (obecnie Kaliningrad), 21 [wg kalendarza juliańskiego 11 listopada] 1599 roku, zmarła na zamku w Sztokholmie, 28 [18 wg kalendarza juliańskiego] marca 1655 roku) herb
Córka Jana Zygmunta Hohenzollerna, margrabiego-elektora brandenburskiego, księcia Kliwii, Juliaku, Bergu, Mark i Ravensberg, księcia w Prusach i Anny Hohenzollern, córki Albrechta Fryderyka Hohenzollerna, księcia w Prusach.
5 grudnia 1620 roku na zamku w Sztokholmie poślubiła Gustawa II Adolfa "Lwa z Północy" Wazego (urodzony w Nyköping w Sudermanii, 19 [wg kalendarza juliańskiego 9] grudnia 1594 roku, poległ pod Lützen, Niemcy, 16 [wg kalendarza juliańskiego 6] listopada 1632 roku), król Szwecji, wielki książę Finlandii, książę Estonii od 30 października 1611 roku do 6 listopada 1632 roku.
Była trzecim dzieckiem (drugą córką) Jana Zygmunta Hohenzollerna, elektora brandenburskiego i jego żony - Anny Hohenzollern, księżniczki pruskiej. Została wychowana przez matkę w wierze luterańskiej, mimo że jej ojciec był kalwinem (ewangelicyzm reformowany).
Maria Eleonora poznała swojego przyszłego męża Gustava Adolfa w 1618 roku w Berlinie, gdzie przybył incognito pod pseudonimem "Colonel Gars", aby zobaczyć przyszłą żonę. Matka Marii Eleonory, Anna w jakikolwiek sposób przyczyniła się do tego małżeństwa, a w obozie katolików w obliczu zbliżenia Brandenburgii i Szwecji dostrzegła zagrożenie. Dlatego król Polski Zygmunt III starał się o rękę księżniczki dla swojego syna Władysława. Pomimo, iż elektor Jan Zygmund zgodził się na małżeństwo swojej córki z Wazą, jego żona Anna nalegała nie wyraziła zgody na to małżeństwo.
W 1620 roku w Sztokholmie poślubiła króla Szwecji Gustawa II Adolfa. 8 grudnia (28 listopada wedle starego stylu) 1620 roku w kościele św. Mikołaja (tzw. Storkyrkan - Wielki Kościół) w Sztokholmie Maria Eleonora została ukoronowana na szwedzką królową małżonkę.
Para królewska miała:
córka (uodzona i zmarła w 1621 roku),
Krystyna (urodzona w 1623 roku, zmarła w 1624 roku),
syn (urodzony i zmarł w 1625 roku),
Krystyna (urodzona w 1626 roku, zmarła w Rzymie, 9 kwietnia 1689 roku), królowa Szwecji, zmarła bezpotomnie.
Małżeństwo było szczęśliwe. Gustaw Adolf kochał swoją żonę, która towarzyszyła mężowi w jego kampanii wojskowej, gdy Gustaw II Adolf na czele swoich oddziałów liczących 8000 ludzi wylądowały w Pomorzu. Jednakże szwedzki monarcha nie wciągnął w arkany rządzenia i nie dopóścił jej do administrowania państwa. Królowa została opisana jako krnąbrna, niezbyt uzdolniona intelektualnie i pełna temperamentu kobiecego. Jej miłość do muzyki, malarstwa i architektury graniczyła z ekstrawagancją i prowadziła do imponujących długów. W samej Szwecji królowa była potępiana za skłonność do luksusu i sympatii dla obcokrajowców.
Gustaw Adolf zmarł w 1632 roku w bitwie pod Lützen. Śmierć męża głęboko zaszokowała Marię Eleonorę i doprowadziło królową do histerii oraz depresji. Wkrótce rozpowszechniano pogłoski, że trumnę z ciałem męża, przywiezionego z Lützen do Szwecji, otworzono i wyjeto serce króla umieszczając je w złotej urnie, a zabalsamowane sercu króla każdego wieczoru było zawieszone nad łóżkiem królowej Marii Eleonory, która chciała zapobiec ostatecznie rozkładowi ciała Gustawa Adolfa.
O śmierci męża, Maria Eleonora dowiedziała się przebywając w Erfurcie. Natychmiast wróciła do Szwecji. Tutaj wkrótce miała konflikt z Oxenshernaya dotyczący opieki i wychowania 6-letniej Krystyny. Konflikt z regente i kanclerzem Szwecji spowodował iż została umieszczona w majątku królewskich wdów na zamku Gripsholm, gdzie Oxenshernna poinformowała ją o pozbawieniu jej wolności, z której korzystały wszystkie królowe-wdowy. Jej korespondencja z krewnymi, mieszkającymi w Cesarstwie, a zwłaszcza ciotka, księżna-elektorowa Magdalena Sybil Pruska, żona elektora Saksonii Jana Jerzego II, której Maria Eleonora skarżyła się, i że z nią konspirowała.
W 1640 roku Maria Eleonora postanowiła potajemnie opuścić Szwecję. Za zgodą króla Danii, Chrystiana IV, uciekła na Gotlandię, gdzie została uroczyście przywitana 24 lipca 1640 roku salwami armatnymi. Raport o ucieczce królowej z zamku Gripsholm, gdzie ucieczka został zauważona zaledwie tydzień później, a raport o tym fakcie przesłany cztery dni później. Maria Eleonora pozostała na dworze duńskim w Nykebing przez długi okres.
24 grudnia 1642 roku uzgodniono, że Maria Eleonora opuści Danię - latem 1643 roku. W tym okresie przeniosła się do Insterburga i jako wdowa otrzyma 40 tys. talarów rocznie za swoje utrzymanie, a jej córka dodatkowo zwiększy tę kwotę ze środków własnych. Królowa wdowa często znajdowała się na dworze berlińskim i u księcia-elektora często skarżyła się, iż nieregularność płatności Szwecji prowadzi do jej zadłużania się. W 1644 roku, po przejęciu pełni władzy w Szwecji, córka Marii Eleonory skontaktowała się z nią w sprawie planów małżeńskich między Szwecją a Brandenburgią.
Latem 1648 roku Maria Eleonora wróciła wreszcie do Sztokholmu. Ostatnie lata życia spędziła w dobrych stosunkach z córką i zmarła wkrótce po abdykacji córki z tronu. Zmarła 28 (18 wedle starego stylu) marca 1655 roku na zamku w Sztokholmie i spoczęła obok męża w sztokholmskim Riddarholmskyrkan.
.gif)
Żródła:
Maria Eleonora Hohenzollern w "Wikipedia" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Maria Eleonora Hohenzollern w "Wikipedia"
"HOHENZOLLERNOWIE XV-XIX w. - ELEKTORZY BRANDENBURSCY"- autor: Przemysław Jaworski - 2018
19-09-2023
27-12-2019